Jan Krzeptowski - Sabała

Sabała

Góral podhalański, żył w latach 1809-1894, słynny ludowy gawędziarz, muzykant i myśliwy. Pochodził z arystokratycznej rodziny zakopiańskiej Gąsieniców, po przodkach swoich odziedziczył rozum życiowy, sztukę pożycia z ludźmi, zmysł praktyczny, towarzyskość.

Za młodu Sabała zajmował się zbójnictwem, ale tylko przygodnie i niedługo. Zasłynął również jako myśliwy polując legalnie, ale również jako kłusownik. Zajmował się także przewodnictwem tatrzańskim. Brał udział w wielu wycieczkach Tytusa Chałubińskiego. Zasłynął też jako świetny gawędziarz, opowiadał o swoich przygodach myśliwskich, o zbójnikach oraz różne gadki o charakterze humorystycznym i legendarnym. Był niepiśmienny, ale niektóre jego opowiadania zostały spisane i wydrukowane. Znano go również jako muzykanta , grywał dawne góralskie melodie(nuty) na gęślikach (złóbcokach). Niektóre z tych melodii ogłosił Jan Kleczyński w swym zbiorze „Melodye Zakopiańskie i Podhalańskie”. Melodie Sabały są grywane po dziś dzień przez podhalańskich muzykantów i nie jedna z nich zwana jest „Sabałową nutą”. Sabała stał się symbolem dawnej góralszczyzny i ludowej mądrości. Zwano go „podhalańskim Homerem”.

Znany był ze swojej skłonności do polowania, do bitek z Liptakami, ale również do przestrzegania pewnych zasad rycerskiego honoru. Prowadził dosyć swawolne życie, co nie znaczy, że był obojętnym indyferentem politycznym, by nie miał uświadomienia narodowego, by nie czuł się Polakiem. Jego udział w powstaniu chochołowskim świadczy o jego odwadze, ale również o poczuciu przynależności narodowej. Ryzykował wraz z innymi góralami życie, albo osobiste poznanie się z kazamatami twierdzy w Szpilbergu. Po upadku powstania został aresztowany, ale wkrótce uwolniony.

Zmarł w 1894 roku w willi „Zacisze”. Pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.